تاویل پذیری عرفانی دیوان حافظ

Authors

احمد رضی

هیئت علمی دانشگاه گیلان

abstract

از میان دیوان های شعر  فارسی، دیوان حافظ در ایجاد ارتباط با خوانندگان مختلف، با امحتقادات متفاوت وعواطف گوناگون، جایگاه ممتازی دارد. این که عوام وخواص،کم سواد و پرسواد، با اندیشه های متنو ع وگاه متضاد، غزل های حافظ رامی خوانند وهرکدام از آنان، به فراخورفهم وعواطف خود، از آن بهره می برند؟ نشانه آن است که اشعار حافظ استعداد تاویل پذیری و قابلیت انطباق با افکار ومحقاید مختلف را دارد ودیوان اورا می توان اززوایای گوناگون مورد مطالعه قرارداد و از دیدگاه اندیشه های ظریف عرفانی، یا تاملات عمییق فلسفی، یا احساسات تغزلی یا مسائل اجتمامحی یا مدح های رجال سیاسی یا از دیدگاه اخلاقیات و حکمت عملی تفسیر و تاویل کرد. در این میان، تاملات و اندیشه های محرفانی در دیوان حافظ جایگاه خاصی دارند و طبقات مختلف عارفان، درگذشته گرایش ویژه ای به اشعار حافظ داشته اند و آنها را براساس اندیشه های خود تغیر و تاویل کرده اند. موضوع این مقاله بررسی دیدگاه های مختلف در مورد عرفان حافظ و نسبت عرفان او با سایر جنبه های شخصیتی اش و همچنین بررسی امکان یا عدم امکان تفسیر و تاویل عرفانی دیوان حافظ ونشان دادن میزان تاویل پذیری غزل های حافظ از بعد عرفانی است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

برداشت‌های عرفانی راجی از دیوان حافظ

رابطه­ی ادبیّات فارسی و ادبیّات ترکی  به دلیل خویشاوندی سببی که میان آنها پیش آمده است، رابطه­ای نسبتاً دیر پاست. که طیّ قرون متمادی ضمن بهره­مندی از آبشخور غنی آموزه‌های دینی همواره در تعامل با هم بوده­اند. به یمن همین داد و ستد مبارک تعداد زیادی از شعرای نغزگوی هردو زبان به طبع‌آزمایی پرداخته­اند. از این میان میرزا ابوالحسن راجی تبریزی، شاعر قرن سیزدهم هجری قمری، که بی­تردید یکی از شعرای بزرگ ذول...

full text

برداشت های عرفانی راجی از دیوان حافظ

رابطه­ی ادبیّات فارسی و ادبیّات ترکی  به دلیل خویشاوندی سببی که میان آنها پیش آمده است، رابطه­ای نسبتاً دیر پاست. که طیّ قرون متمادی ضمن بهره­مندی از آبشخور غنی آموزه های دینی همواره در تعامل با هم بوده­اند. به یمن همین داد و ستد مبارک تعداد زیادی از شعرای نغزگوی هردو زبان به طبع آزمایی پرداخته­اند. از این میان میرزا ابوالحسن راجی تبریزی، شاعر قرن سیزدهم هجری قمری، که بی­تردید یکی از شعرای بزرگ ذول...

full text

بنیادهای نگرش هنر عرفانی- اسلامی در دیوان حافظ

خواجه شمس الدّین محمّد حافظ شیرازی یکی از شاعران برجستۀ ادب پارسی است که به‌ویژه در نیم قرن اخیر به شاعر طراز اول ایران ارتقاء یافته است. بی تردید ، دیوان حافظ یکی از بی‌نظیرترین یادگارهای ادبیات کهن ایران است که در کنار دیگر متون نظم و نثر فارسی همچون شاهنامۀ فردوسی، کلیات سعدی، مثنوی و غزلیات مولانا و خمسۀ نظامی ـ که به راستی ارکان قومیّت و ملیّت ایرانی هستند ـ بر تارک یادگارهای ادبیات کهن جهان م...

full text

بنیادهای نگرش هنر عرفانی- اسلامی در دیوان حافظ

خواجه شمس الدّین محمّد حافظ شیرازی یکی از شاعران برجستۀ ادب پارسی است که به ویژه در نیم قرن اخیر به شاعر طراز اول ایران ارتقاء یافته است. بی تردید ، دیوان حافظ یکی از بی نظیرترین یادگارهای ادبیات کهن ایران است که در کنار دیگر متون نظم و نثر فارسی همچون شاهنامۀ فردوسی، کلیات سعدی، مثنوی و غزلیات مولانا و خمسۀ نظامی ـ که به راستی ارکان قومیّت و ملیّت ایرانی هستند ـ بر تارک یادگارهای ادبیات کهن جهان م...

full text

باد در دیوان حافظ

در سخن جاودانه و شعر سحرآمیز حافظ شیرین سخن‘ هرچیزی به طرز زندانه ای جای گرفته آنچنان که گویی لسان الغیب آن را برای اولین بار در دیوان آسمانی خویش به کار برده است و طرحی نو درانداخته. در بررسی دیوان حافظ شیرازی بی درنگ درمی یابیم که باد جایگاه ویژه ای دارد ‘ چرا که سریع و بی دریغ و بی دریغ وظیفه آوردن و بردن خبر را برای عاشق و معشوق بر عهده دارد. در سحر کلام خواجه شیراز‘ باد و انواع آن چون صب...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
متن پژوهی ادبی

جلد ۶، شماره ۱۷، صفحات ۱۰۱-۱۲۰

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023